دکتر محمدعلی مجتهدی گیلانی

(استاد دانشکده فنی دانشگاه تهران، رئیس دبیرستان البرز، بنیان گذار دانشگاه صنعتی شریف)

دکتر محمدعلی مجتهدی گیلانی در اول مهر سال ۱۲۸۷ در لاهیجان به دنیا آمد. او تحصیل را در هفت سالگی در مدرسه ابتدایی حقیقت در لاهیجان شروع کرد. مجتهدی به تحصیلات خود در دار المعلمین مرکزی ادامه داد. سپس در مدرسه متوسطه شرف تهران سال پنجم و ششم متوسطه را به پایان رساند. در سال ۱۳۱۰ مدرک دیپلم کامل متوسطه (شعبه علمی) را گرفت و در همان سال پس از قبولی در چهارمین دوره امتحانات اعزام محصل به اروپا، جزء صد تن محصلان برگزیده اعزامی شد که به فرانسه رفتند، تا هر یک به نحوی نقشی مؤثر در آینده علمی و فرهنگی ایران ایفا کنند.

دکتر مجتهدی از سال ۱۹۳۱ تا ۱۹۳۲ در مدرسه بلز پاسکال در شهر کلرمون فرانسه، به تکمیل زبان و آمادگی ریاضیات پرداخت. او بین سالهای ۱۹۳۲ تا ۱۹۳۵ در دانشکده علوم دانشگاه لیل دوره لیسانس علوم را گذرانده و مقام اول را در «شهادتنامه مکانیک استدلالی» در بین دانشجویان ایرانی و فرانسوی کسب نمود. سپس وی به پاریس جهت طی دوره دکترا در دانشگاه سوربون منتقل شد. از ۱۹۳۵ تا ۱۹۳۸ به اخد سه دیپلم عالی فوق لیسانس در آنالیز عالی - مکانیک مایعات - آئرودینامیک و هیدرودینامیک عالی (قسمت ریاضی) نائل آمد. او در سال ۱۹۳۸ با رساله‌ای تحت عنوان «حل برخی مسائل مکانیک مایعات» با امتیاز «شایان افتخار» بالاترین درجات تصویب دکترای خود را اخذ کرد.

او پس از ۷ سال تحصیل با همسر فرانسوی‌اش به ایران آمد و دانشیار ریاضی دانشکده علوم و دانشسرای عالی شد.

در سال ۱۳۲۰ مسئولیت شبانه روزی دبیرستان البرز را و ۳ سال بعد، مدیریت کل دبیرستان را به او واگذار کردند. او ۳۴ سال مدیر دبیرستان البرز باقی ماند و با نحوه خاص مدیریتش، دانش آموزان برجسته ای را پرورش داد، تا آنها نیز هر یک به سهم خود، نقش مؤثری در ساخت فضای علمی و فرهنگی ایران ایفا کنند. او در سال ۱۳۲۵، مدیر کل اداری و آموزشی وزارت فرهنگ شد. در سال ۱۳۴۱، رئیس دانشگاه پلی تکنیک تهران و در در ۱۱ آبان ۱۳۴۴ مسئول تشکیل و تأسیس دانشگاه صنعتی شریف شد و ۱۱ ماه بعد، در اول مهر ۱۳۴۵ دانشگاه را به صورت کامل، تأسیس کرد و تحویل داد.

دکتر مجتهدی سمت‌های گوناگونی در طول عمر خود داشت، که عبارتند از: عضو هیأت علمی دانشکده فنی دانشگاه تهران، ریاست دانشگاه شیراز، ریاست دانشگاه پلی تکنیک (امیرکبیر)، ریاست دانشگاه ملی (شهید بهشتی)، پایه گذار دانشگاه صنعتی آریامهر (شریف) و نخستین نایب التولیه آن، ریاست دبیرستان البرز.

 این استاد فاضل به اعتبار تبحر و تسلط خود در علوم ریاضی و به پاس خدمات ارزنده اش به دریافت نشان علمی از وزارت فرهنگ فرانسه و نیز نشان درجه اول فرهنگ ایران نائل آمد.

این مدرس نامی، در طول دوران خدمت فرهنگی خود، با دانشوران شاخصی مانند: دکتر محمود حسابی، دکتر عیسی صدیق اعلم، دکتر عبدا... شیبانی، دکتر محمود بهزاد و دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن سابقه آشنایی و همکاری داشت و خود از چهره های درخشان مجامع دانشگاهی ایران به شمار می رفت.

دکتر مجتهدی در سال ۱۳۷۶ در شهر نیس در جنوب فرانسه در گذشت و همان جا به خاک سپرده شد. از آن زمان تلاش های دوستداران وی برای انتقال پیکر او به ایران و دفن در لاهیجان به علت مخالفت همسر فرانسوی‌اش، ناکام مانده است.