استاد احمد سمیعی گیلانی

(پژوهشگر، مترجم، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و سردبیر مجله نامه فرهنگستان)

- ..

استاد احمد سمیعی گیلانی در سال ۱۲۹۸ در رشت متولد شد.

او تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در رشت گذراند و مدال درجه ۲ علمی گرفت. سپس تحصیلات عالیه خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران آغاز کرد و دوره لیسانس را با اخذ مدال درجه ۱ علمی به پایان برد. وی بلافاصله وارد دوره دکترای زبان و ادبیات فارسی شد، ولی به علت گرفتاری های معاشی و سیاسی نتوانست، این دوره را به پایان برساند. او پس از سال ها در امتحان ورودی ۱۳۵۵ دوره فوق لیسانس زبان شناسی همگانی دانشگاه تهران نیز شرکت کرد و رتبه اول را حائز شد و در سال ۱۳۵۸ این دوره را به پایان برد. سمیعی در سال ۱۳۲۱ به خدمت راه آهن دولتی ایران در آمد. اشتغال او در راه آهن دولتی ایران، بر اثر گرفتاری های متناوب سیاسی و حدود پنج سال زندگی در حال تواری و بیش از سه سال زندان، با وقفه‌ها و فترت‌های چندماهه تا چندساله قرین بود. سرانجام پس از ۱۰ سال خدمت در مهر ۱۳۵۶ بازنشسته شد.

استاد سمیعی، مدت مدیدی به شغل ویراستاری در مؤسسه انتشارات فرانکلین و سازمان ویرایش و تولید دانشگاه آزاد ایران اشتغال داشت. در فرانکلین، دبیری «مجموعه سخن پارسی» را ضمن خدمات دیگر بر عهده گرفت. در همین هنگام، به دعوت استاد زرین کوب، در دانشگاه تهران (دانشکده ادبیات و علوم انسانی) و علاوه بر آن، در دانشگاه تربیت معلم و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، چند صباحی به تدریس دروس ادبی پرداخت.

در سال های پس از انقلاب اسلامی نیز استاد سمیعی در بنگاه ترجمه و نشر کتاب مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، مرکز نشر دانشگاهی، بنیاد دائرۃ المعارف اسلام و انتشارات سروش به خدمات ویراستاری مشغول بود. همچنین در دانشگاه گیلان و دانشگاه آزاد اسلامی (واحد گیلان)، دوره فوق لیسانس تربیت مدرس تهران و قم آئین نگارش و ادبیات تدریس کرد.

وی در دوره های کوتاه مدت آموزش ویراستاری مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، نیروی هوایی، مؤسسه امام جعفر صادق (ص) قم، مؤسسه باقرالعلوم قم، مرکز نشر دانشگاهی وزارت ارشاد اسلامی نیز دروس ویرایش زبانی و آئین نگارش را بر عهده گرفت و از این راه در تربیت نسلی از ویراستاران جوان سهیم شد.

از ترجمه های او «دلدار و دلباخته» ژرژساند، «خیالپروری‌ها» ، ((سلامبو)) که در ایام محبس ترجمه شدند و «برادر زاده رامو» و «نظر خلاف عرف درباره هنرپیشگان»، «چیزها»، «چومسکی»، «ساخت‌های نحوی»، «کنفوسیوس»، «مسیح» ، «داتا گنج پخش»،«هزیمت» را باید نام برد. از آثار تألیفی او «ادبیات ساسانی»، «آئین نگارش»، «شیوه نامه دانشنامه جهان اسلام» و مقاله های متعددی عمدتا در زمینه نقد و تحقیق ادبی و آداب و فنون ویراستاری در مجلات سپیده فردا، پیک جوانان، کتاب امروز، ماهنامه آموزش و پرورش، فرهنگ و زندگی، پیام، ققنوس، پویه، رودکی، الفباء، نشر دانش، معارف، زبان شناسی، سروش در خور ذکر است.

استاد سمیعی دو سال نیز با سازمان لغت نامه دهخدا همکاری داشت و اکنون عضو گروه ویرایشی و از مترجمان «فرهنگ آثار» در انتشارات سروش و عضو شورای عالی ویرایش صدا و سیماست.

وی در سال ۱۳۷۰ به عضویت پیوسته شورای فرهنگستان زبان و ادب پارسی انتخاب شد و مسئولیت سردبیری «نامه فرهنگستان» به او محول گردیده است.